Home Boot Bemanning Project Fotoalbum Logboek Kortom Contact Links Français English

 

 

Logboek 3: langs de Italiaanse kust en de eilanden, 2008

2. van Rome naar Santa Maria di Leuca, en de oversteek naar Griekenland (541 NM)

 

 

 

Planning ( voorlopige - / - provisoire / temporary - ) Vertrek uit / départ de / departure off MENTON-GARAVAN (F): 24.04.2008

MENTON - (San Remo) - ARIGAI (Punto San STEFANO) - ALASSIO (24.04) - VARAZZE (25.04) - ARENZANO - , PORTOFINO, SANTA MARGHERITA LIGURE - RAPALLO (26.04) - Cinque Terre - PORTO VENERE - LE GRAZIE - MARINA DI CARARA / VIAREGGIO - MARINA DI PISA - MARINA CALA DI MEDICI - ISOLA CAPRAIA - (BASTIA, CORSE) - ISOLA D'ELBA - ISOLA DI GIGLIO - PORTO ERCOLE - ISOLA DI GIANNUTI - RIVA DI TRAIANO - PORTO TURISTICO DI ROMA - NETTUNO - ISOLA DI PONZA - ISOLA VENTOTENE - (ISOLA D'ISCHIA) - ISOLA DI PROCIDA (Pompei/Vesuvius) - ISOLA DI CAPRI - AGROPOLI - ACCIAROLI - CAMEROTA - CETRARO - VIBO VALENTIA - TROPEA - ISOLE EOLIE (Stromboli, Panarea, Lipari, Salina ?, Vulcano) - MILAZZO (ISOLA DI SICILIA) - REGGIO DI CALABRIA - ROCELLA IONICA - (LE CASTELLA) - CROTONE - (GALLIPOLI) - SANTA MARIA DI LEUCA ----> oversteek naar Griekenland / traversée vers le Grèce / crossing to Greece: Nisos Othonoi, Nisos Kerkira - Corfu



terug naar Langs de Italiaanse kust en de eilanden: 1. van Menton (F) naar Rome

 

Van Rome naar l'isola d'Ischia

 

   

19.06.08 Van Porto Turistico di Roma-Ostia naar Nettuno. 27 mijl, wind NW 2-3. We vertrekken om 7 uur voor een vrij eentonige tocht: er is een vervelende restdeining uit het westen - het heeft immers de laatste dagen fors gewaaid, we hadden ook heel wat regen, én onweer wat ons vertrek nog verlaat heeft -, die als de wind omstreeks 11 uur lichtjes opkomt vermindert.

Om 12 uur varen we Anzio binnen maar er zijn geen bezoekersplaatsen vrij en aan de kade is er geen plaats door de werken in Nettuno: de plaatsen zijn ingenomen door de werkboten van de uitbreidingswerken in Nettuno. De ankerplaats is vrij winderig door de NW- wind die aan Capo Anzio wordt afgebogen. De ormeggiatori van Anzio raden ons aan toch naar de marina van Nettuno te varen, 1,5 M zuidelijker. Wij hebben nochtans gehoord dat je in Nettuno door de werken geen plaats kan vinden en dat de havenautoriteiten je vrij onvriendelijk wegsturen! Enkele e-mails op de uitwisselingsberichten van de Cruising Association bevestigen de ervaringen! Kaat heeft in Porto Turistico geïnformeerd over Nettuno en de problemen om een ligplaats te vinden zijn bevestigd na een telefoontje van de Guardia Finanza naar Nettuno.

Dus dan toch maar naar Nettuno, en waarlijk, na haar VHF-oproep krijgt Kaat tehoren dat we een ligplaats kunnen krijgen! Als we binnenvaren begrijpen we al een deel van het Nettuno-verhaal.

Stops: Roma Ostia, Porto Turistico - Nettuno - Gaeta - Isola dÍschia, Castello d'Ischia. Google Maps

 

 

   

De uitbreidingswerken zijn niet min, omvangrijker nog dan op het schema in onze pilot.We worden omgeleid langs nieuwe binnenmuren - de buitenhaven heeft intussen al zijn copie-vorm gekregen van de Porto turistico di Roma - kranen zijn overal aan het werk, betonbekisting en -ijzers verrijzen overal, betonnen caissons worden in het water neergelaten, een klein doolhof-parcours vóór we de havenmeester vriendelijk zien wuiven. We worden dús niet "onvriendelijk weggejaagd". Onze ligplaats is net bij het havengebouw en het sanitair blok, best leuk, en ... relatief rustig! Rest het geheim volledig te doorgronden. In het agentschap Sailing Yachts, dat onze ligplaats in concessie heeft, horen we de verklaring: de meeste leden van de ormeggiatori-staf zijn totaal vreemde talenonkundig maar worden overstelpt met vragen van bezoekers waarop ze niet kunnen antwoorden met de uitleg die gepast zou zijn ... de ontgoochelde bezoeker zou de verveelde onbeholpenheid begrijpen als "weggejaagd worden"... Hoe dan ook, wij beseffen eens te meer dat goede communicatie belangrijk is, en dat ons antwoord op de vrij algemene talen-zwakte van de Italianen, nl. zelf een (goed) mondje Italiaans spreken, hét beste antwoord is! Nogmaals dank dus aan Patrizia in Menton (zie ook in Kortom, Menton), en ... aan onszelf een heel jaar lang met de Assimil-methode!

 

Een kort bezoekje aan de oude stad, een leuk terrasje, enkele inkopen in het nieuwe stadsgedeelte, even langs de mooie Promenade : Nettuno is voor ons geen "onbekende" plaats meer.

 

20.06.08 Van Nettuno naar Gaeta. Van het mooie weer hebben we gebruik gemaakt om sneller zuidwaarts te gaan: het mindere weer heeft al voor wat vertraging gezorgd, dus naar de Isole di Ponza en di Ventotene, dat doen we niet meer.

Vandaag naar Gaeta: we hebben 50 mijl voor de boeg: om 06H30 varen we Nettuno buiten; kompaskoers 130°, de zee is vlak, een wind van 9 knopen valt 60° in. Ten oosten van Nettuno is er een vrij groot militair gebied waar zeewaartse schietoefeningen plaats hebben, en dan wordt je verplicht 7 mijl uit de kust te blijven. Gisteren heeft de Guardia Finanza ons opgeroepen vanuit hun patrouilleboot - zij houden de wacht! - en naar onze vaarroute geïnformeerd. Zo weten we dat we om 08H00 uit de verboden zone moeten zijn. Dit kan prima als we vóór 07H00 op weg zijn, en dit ook weten we van de Guardia - maar, ook deze communicatie diende in het Italiaans te gebeuren! -; op onze NAVTEX vinden we geen melding van de schietoefeningen en geen enkele ( van onze verschillende ) kaarten geeft de zone op ( zie Heikell's Pilot ) .

Om 10H30 liggen we op 5 mijl van Capo Circeo; de genua hebben we ingerold, de wind valt nu 010° in. Om 11H30 varen we onder deze beruchte kaap: we nemen even in onze Odyssee-uitgave de (samenvatting van de) zangen VIII (446-448), IX ( 31-32), X en XI door. Sneller dan de held uit Ithaka, die hier een jaar lang bij Circe vertoefde, vinden we echter de "ontsnappingsroute"! Als we deze indrukwekkende kaap achter ons laten en een meer oostelijke koers gaan varen, valt de wind volledig weg. De temperatuur is intussen sterk opgelopen en de zon staat hoog aan een smetteloze blauwe hemel; we zijn plots van een vroeg lenteweer - winderig, fris en onstandvastig - in een erg hete zomer beland.

 

   

Onmiddellijk achter de kaap ligt het mooie San Felice di Circeo - een kleine en erg volle haven die we echter toch als uitwijkhaven in reserve hielden. Terracina ligt 5 mijl dwars aan onze bakboord als plots aan stuurboord een kleine maar snelle ferry verschijnt. Kaat zal hem oproepen want hij lijkt ons te negeren; antwoord krijgt ze niet maar bij verlegt (wél!) zijn koers, zij het amper.

De kust ligt op een zestal mijl. Een enkele zeilboot, enkele grotere vissersboten, en dan weer een motorboot of een jacht die voor een ergerlijke deining zorgen: maar meestal zijn we alleen op het water ... waar heel wat rommel drijft.

Om 16H10 lopen we de grote Rada di Gaeta binnen. De Base Nautico Flavio Gioia ligt net noordelijk, achter de de belangrijke militaire basis waar een imposante oorlogsbodem achter een indrukwekkende drijvende dam ligt. Om 16H45 leggen we vast: ons GPS-log geeft exact 49,5 mijl aan. Het is vrijdagavond en de weekend drukte komt op gang. Willen we deze vermijden langs de Flegree-eilanden NW-lijk in de Golfo di Napoli, dan lijkt één dag in Gaeta blijven ons een zinvolle optie: de stad is leuk met haar kleine, drukke straatjes en het oude San Erasmo stadsdeel aan de Punt van Gaeta is mooi, het zicht op de grote baai met de hoge kale bergen op de achtergrond, is prachtig.

 

 

22.06.08 Van Gaeta naar Isola d'Ischia. 06H45. Onze buitenthermometer wijst al 25°aan. Er wordt heel weinig wind voorspeld en de oversteek naar de eilanden Ischia en Procida wordt 35 mijl motorvaren. Soms kunnen we de genua even bijzetten maar de zwakke wind blijft erg voorlijk - meer tegenwind dan wind!

Vrij snel doemt Ischia op aan de nevelige horizon. Het eiland-gevoel.

En alhoewel Ischia Corsica niet is, laten we ons tijdens deze rustige oversteek muzikaal begeleiden door I Mivrini: Isole - een wat ouder lied - weerklinkt dan over de vrij rimpelloze zee, in al haar mythische en suggestieve charme.

11H00 Ischia ligt op 15 mijl. De Deense Concordia - een Contrast 33 - van Niels en Janne vaart op 2,5 mijl voorlijk aan SB. Ze zijn even na ons uit Gaeta vertrokken en hebben ons snel ingehaald: onze kleine boot houdt het bij een snelheid van 4,5 à 5 knopen want ons onderwaterschip begint enig teken van groene slijmaangroei te vertonen en we overwegen de romp te laten afspuiten in Tropea. Wij hebben Niels en Janne voor het eerst ontmoet bij het einde van onze kanalentocht, in Avignon. Ze hebben in Barcelona overwinterd en in Porto turistico di Roma waren ze plots daar. Vanuit Nettuno hebben wij hen op de hoogte gebracht van de problemen t.g.v. de havenwerken. 12H00 de wind neemt lichtjes toe maar komt scherp in over de andere boeg; de genua kan weer net bij, maar er is te weinig wind om de motor uit te zetten. Even na twee uur laten we ons anker vallen in de ankerplaats aan de S kant van het Castello d'Ischia. Alhoewel er hier verschillende zones zijn waar ankeren nu verboden is, is het zeer druk op deze zondagnamiddag. Om acht uur zijn de meeste (motorboten en jachten) weg: in een koortsachtige terugtocht die in de ankerplaats een onrustige deining achterlaat zijn ze de baai van Napels overgestoken, terug naar hun haven, en naar huis. Een zevental buitenlandse zeilboten blijven achter: zij zullen hier ook de nacht doorbrengen. De ankerplaats is mooi maar zoals Rod Heikell aangeeft toch wel erg "rollerig" en het is maar rond drie uur in deze maanverlichte nacht dat het water rustig wordt ...

 

   

23.06.08 Van Isola d'Ischia naar Amalfi. Om 07H00 gaan we ankerop. We willen langs de prachtige Costiera Amalfitana uit onze Assimil-handboek Italiaans naar Amalfi. Een goeie dertig mijl, eerst langs de Isola di Procida richting Isola di Capri en de Punta Campanelle - de oversteek van de Golf van Napels - dan verder langs de kust en het Marine reservaat van de minuscule Li Galli eilanden groep, naar Positano en het echt charmante Amalfi. Het plaatsje is erg toeristisch maar de aanloop is zó mooi dat we dit er graag bijnemen. Het haventje achter de kleine dam telt enkele wat gamele pontons die in handen zijn van een aantal verhuurders. De eigenaar van het bedrijfje Coppola heeft ons na telefonische navraag een plaats beloofd. Het is 14 uur als we Amalfi aanlopen en Coppola aan boord stapt vanuit zijn rubberboot om, zoals voor elke bezoeker, als service - maar volgens ons meer om eventuele problemen te vermijden -, het roer zelf in handen te nemen en de boot perfect aan de pontile te laten stilvallen.

Stops: Isola dÍschia, Castello d'Ischia - Amalfi - Agropoli - Camerota. Google Maps

 

   

Het is erg heet, en in de kom verhinderd de steile en erg hoge rotsflank het inblazen van de toch al zwakke wind. Het wordt er niet beter op als we nog een vrij hoge, tupperware-achtige motorboot naast ons krijgen, waartegen we ons moeten verdedigen met onze grote stootwillen die de boot in de kanalen beschermden. Maar we liggen in het mooie (nogmaals!) Amalfi, we nemen er dus ook dit bij!

24.06.08 Van Amalfi naar Agropoli. Coppola is vrij laat verschenen: betalen mochten we maar "domani" en de lijnen die de motorboot vastlegden verhinderen toch elk vertrek zonder de aanwezigheid van de pontile-man! We vertrekken dus later dan we gewoon zijn. Het is 08H30 als we bij het wegvaren een laatste foto nemen van Amalfi.

26 mijl tot Agropoli aan de overzijde van de Golfo di Salerno.

 

Opnieuw spiegelgladde zee en wind Var./ E-ly 2. Om 12H30 leggen we vast aan de "free-quay", ons boeganker moeten we gebruiken, want er zijn hier geen laid moorings noch lazy lines .

 

25.06.08 Van Agropoli naar Camerota. 35 mijl, wind var. 4-10 knopen; weer een rustige tocht langs een mooie kust. Zacht glooiende heuvels, hier en daar landbouw, gegroepeerde maar beheerste bebouwing: dit is de kust van Campanië zoals wij ze zien vanop onze boot, een halve mijl ver op een blauwe, spiegelgladde zee. Twee mooie waypoints: aan Punta Licosa, en aan de grote Capo Palinuro . Agropoli verlaten we om klokslag zeven uur, om 13H45 leggen we vast in de kleine plezierhaven van Camerota - de vissershaven is langs de S-muur terwijl onze ligplaats in La Marina de il Leone di Caprera op de NW ponton is gelegen.

Camerota is een levendig plaatsje maar meer niet, mooi gelegen op een vijftal mijl SE van kaap Palinuro waar een aantal mooie grotten de bezoekers moeten lokken. Ook hier zijn we een van de zeldzame buitenlandse boten. Dat we in Zuid-Italië zijn voelen we ook aan de temperatuur: onze thermometer wijst om 22H vanavond nog steeds 27° aan! Misschien verklaart de hoge temperatuur de grote concentratie ijssalons hier. Aan het lekkere ijs van de hier bekende oude Pasticeria e gelateria Napolitana net boven de haven, konden we echt niet weerstaan.

 

   

26.06.08 Van Camerota naar Cetraro. In exact 7 uur leggen wij de 36 mijl af, op motor en grootzeil, met af en toe de uitgerolde genua 2 bij. Misschien kondigt zich opnieuw een weersverandering aan en betekent dit het einde van de hittegolf. Aan de blauwe lucht verschijnt nu bewolking, het is nog steeds erg heet maar de vochtigheid neemt toe. op zee is de zichtbaarheid slechts matig.

De haven van Cetraro [update 2013: http://www.portocetraro.it/ nieuwe marina] ligt mooi tegen het achterland maar als je de haven buiten wandelt is de onmiddellijke omgeving erg verlaten. Tot het plaatsje is het een goed half uur lopen. We liggen hier langszij aan de "vrije" kade met een vijftal boten. De eigenaar van het wat verder gelegen restaurantje rijdt op en af: hij probeert met zijn "service" wat bij te verdienen en klanten te vinden. Deze service is beperkt: landvasten aannemen en wat evidente inlichtingen. Maar hij stelt dat men voor alle problemen op hem beroep kan doen! Voor zijn "service" vraagt hij zelf een van de lengte van de boot afhankelijke vergoeding! De meesten - wij dus ook! - gaan hierop in. Is dit oplichting? De houdingen - en de getuigenissen - van passanten - ook op internet - varieren erg want dit is een "oud verhaal", de man houdt er ongetwijfeld enige bekendheid aan over! 's Avonds gaan we bij de wat rondborstige man eten; uiteindelijk vinden we hem niet gespeend van enige sympathieke trekken achter de evidente commerciële bekommernissen,hij lijkt ook

wat bekommerd om zijn reputatie nadat we het met hem over zijn gekende "service" hebben. Hij heet Francesco Vaccaro: zijn restaurant-pizzeria Gambero Rosso is de enige gelegenheid in de omgeving van de haven.We eten er lekker: een koude antipasti van inktvis en (gekookte!) mossels, een prima van lekkere met tonijn gevulde ravioli (Kaat) en een insalata mista (Eric), als secunda gambas en gegrilde zwaardvis met een koele witte wijn della casa, de afsluiter is een lekker en verfrissend citroenijs. In het kleine restaurant eten ook drie Italianen - een enigzins geruststellende aanduiding voor de kwaliteit;

 

Stops: Camerota - Cetraro - Tropea - Reggio di Calabria - Sicilia, Riposto. Google Maps

ze zijn met hun Grand Soleil 43 vanuit Nettuno opnieuw op weg naar de Eolische eilanden. Vrij snel wordt er contact gelegd: zo zullen we nog een hele tijd napraten. Dit is niet alleen een gelegenheid om informatie uit te wisselen (en, voor ons, vooral, om er te winnen) maar in de eerste plaats een leuke mogelijkheid om ons Italiaan te oefenen, en ... verbeterd te worden daar waar we fouten maken!

 

 

27.06.08 Van Cetraro naar Tropea.

16.30. Porto di Tropea, we leggen vast. Onze ligplaats is enigzins verrassend: de kleinste zeilboot van deze vrij nieuwe haven heeft als buur een van de meest bekende luxe zeiljachten in Italië: de Puritan.

 

   

 

Om 06H30 zijn we vertrokken voor het varen van een pal zuidelijke koers waarbij wij geleidelijk aan de kustlijn zien vervagen om dan helemaal te verdwijnen.

De eerst aangekondigde onweders waren vanmorgen van de weersvoorspellingen verdwenen: Calabrië zou ervan gespaard blijven. Van wisselende bewolking tot bedekte, dreigende hemel hebben we uiteindelijk de laatste vijftien mijl bij blauwe en zonnige weer afgelegd.

10 uur varen met een vrij scherp invallende wind: meestal konden we de high aspect fok bijzetten zodat deze kon bijdragen om onze (toch maar matige) gemiddelde snelheid van 5 knopen aan te houden met de motor op twee derde van zijn maximaal vermogen. Als de wind even toenam konden we wel even 6 knopen halen, wat niet onleuk was!

 

 

 

Nu we in Tropea zijn toegekomen willen we de boot even onder handen nemen: de laatste dagen was er door de lange etappes weinig of geen tijd voor onderhoud.

Kaat heeft al met de werf contact opgenomen: maandag zullen zij zich over ons onderwaterschip ontfermen.

 

 

 

 

01.07.08 Tropea. Gisteren was het dus een dagje "bootverzorging": in de voormiddag werd in de cantiere het onderwaterschip met hoge druk gereinigd, ook de schroef kreeg een poetsbeurt.

Een olieverversing (de derde tijdens de reis) moet de motor in goede conditie houden.

De stop in Tropea is ook de gelegenheid om onze voorraden aan te vullen en brandstof bij te tanken. En de website is volledig bijgewerkt.

 

 

   

 

Tropea vinden we na onze twee verkenningen een erg mooie plaats die ongetwijfeld in aanmerking kan komen voor een langer verblijf.

Ook een volledige dag strand-luieren hoort erbij en de erg aangename watertemperatuur is een onweerstaanbare uitnodiging.

Van onze Italiaanse vrienden nemen we bij een aperitief en restaurantbezoek afscheid: zij zullen hun vacantie op Salina doorbrengen.

 

 

 

De Straat van Messina:

van Tropea naar Reggio di Calabria, en Riposto op Sicilië, aan de voet van de Etna

 

 

   

 

02.07.08 Van Tropea naar Reggio di Calabria. Om 06H30 varen we de erg aangename en goed verzorgde Porto di Ullisse van Tropea uit.

We hebben voor het eerst tijdens deze reis opnieuw stroomberekeningen gemaakt. De Straat van Messina is niet alleen een drukke zeeengte: ze is ook bekend - en berucht - voor haar stevige stromingen en kolken.

Enkele van Odysseus' bemanningsleden werden hier door de honden van Scylla opgepeuzeld. De keuze voor Charybdis maken was voor de zeelui uit de mythische tijd al even erg: hun lot was ook dramatisch. Uitdrukkingen in onze moderne talen getuigen van dit tragische dilemma [ Between Scylla and Charybdis ].

 
   

With thanks to our friends of the Danish Concordia

     

 

 

   

Voor ons zijn de zaken echter prozaïscher: de S-gaande stroom begint 04H30 na HW Gibraltar te lopen buitengaats van Punta Pezzo. Aan onze stuurboord beginnen nu grote schepen te verschijnen die het TSS van deze drukke Stretto di Messina moeten volgen (door Italië ingesteld, maar niet IMO-erkend!). We moeten ook goede uitkijk houden voor schepen die de grotere commerciële haven van Gioia Tauroz aandoen - we hebben er net een die onze koerslijn gedwarst heeft - en ook visserboten - o.a. deze die op zwaardvis jagen - uit Bagnara Calabra en Scilla: "goede uitkijk en met alle middelen" dus staat nu ook onze radar aan. De hele situatie herinnert ons aan onze zomervacantie-tochten naar Engeland, aan het dwarsen van de aanlooproutes van de drukke havens van de Noordzee en het Kanaal. Alleen is het hier in de bij het radarscherm ... 34°C!

11H35. We hebben nu het mooie Scilla voorlijk aan BB; we blijven in de (denkbeeldige!) Inshore traffic zone de kustlijn op een kwartmijl volgen. De stroming begint goed op gang te komen: we lopen 6,7 kn over de grond. Capo Peloro, aan de overzijde, op Sicilië, is het begin van de Straat van Messina en ook de plaats waar de Straat het smalst is.

 

12H15: we gaan 8,6 kn over de grond aan Punta Pezzo waar de drukke ferryhaven van Villa San Giovanni ligt. Ferryboten van allerlei tonnemaat varen constant af en aan: nauwgezet houden we onze koers om de verwarde situatie niet nog onduidelijker te maken.

Een grote ferry verlaat achterwaarts gaand Villa en begint naar stuurboord op te sturen als we op zijn hoogte zijn; onze motor draait op volle toeren als we de boeg van het reuzegevaarte op een goeie honderd meter in onze richting zien opdraaien; nu maar hopen dat ze op de brug niet even verstrooid zijn en ons gezien hebben en weten wat ze doen; traag komt het schip op gang, steeds de boeg naar onze boot gericht, we kijken met spanning, traag komt hij nog dichter ... de seconden duren eeuwen, en dan, langzaam, heel langzaam zien we zijn stuurboord boegzijde uit ons gezichtsveld verdwijnen tot we alleen zijn bakboord zien en de mastodont achter onze minispiegel de Stretto di Messina begint te dwarsen!

 

   

Om 13H40 lopen we de haven van Reggio (di) Calabria aan, tien minuten later leggen we vast. Even later komt de Concordia naast ons liggen.

De kleine plezierhaven ligt in de linkerhoek van de ferryhaven, de toegang is net na het rode havenlicht. Rustig liggen we hier niet maar veel andere mogelijkheden zijn er niet; het haventje is ingeklemd tussen de expressweg, de ferryhaven en de toegangsweg die er naartoe leidt. En het tweemaal verwoeste Reggio Calabria - een aardbeving en de tweede wereldoorlog - is ook niet de mooiste spot!

We hebben al enige tijd vragen naar de werking van onze één jaar oude batterijen, onze lader blijft immers bij walstroomaansluiting steeds in boost-fase zelfs nadat we een hele dag op motor hebben gevaren. De zuurweger geeft geen uitsluitsel en ook het vloeistofpeil is na controle OK ... , dus trachten we de technische zorgen en het minder mooi uitzicht te vergeten.

Zie ook: http://www.italia.it/en/discover-italy/calabria/reggio-calabria.html

 

 

03.07.08 Van Reggio (di) Calabria naar ... Riposto, op Sicilië. 06H00. We maken de boot klaar om af te varen. Vandaag is het een onpare dag dus switchen we naar batterij 1. Geen stroom. Niets. Vrij snel begrijpen we dat we de (beide) batterijen van de parallel aansluiting zullen moeten vervangen. Gelukkig had Kaat gisteren al een leverancier opgespoord, "zomaar, voor het geval dat ...". Om acht uur staan we voor de nog neergelaten rolluiken. Om 8H32 als de grote en knappe zaak opengaat weten we dat we tot 10H30 op de nieuwe batterijen moeten wachten: een laadtijd van om en bij het anderhalf uur is minimaal nodig om de droog bewaarde batterijen voor gebruik klaar te maken. De zaakvoerder wil ons het wachten doen vergeten en nodigt ons uit op een ontbijt-koffie in een leuke bar wat verder! Als hij ons mét de batterijen op het afgesproken uur aan de haven verlaat denken we het zaakje nu snel te kunnen klaren. Wie zei ook weer dat een tegenslag nooit alleen komt? Bij de montage knakt de massa-kabel aan de motor van zijn schoen af: een aansluitstukje dat bij de installatie van de nieuwe motor - twee en een half jaar geleden! - niet werd vervangen, we hadden het kunnen weten! Weer tijdverlies.

 

 

12H30 We varen Reggio uit, moe en gestrest. We zijn, gewapend met onze gloednieuwe batterijen, op weg naar ... Sicilië!

Te laat voor de 63 mijl naar Rocella Ionica. In Reggio konden we niet blijven want de bezoekersplaatsen zijn vooral deze van het charterbedrijf Spartivento en de huurboten komen terug zodat er voor ons geen plaats meer is. In de ferryhaven gaan liggen lijkt ons geen optie temeer we enige twijfels hebben in verband met de weersevolutie.

Dan maar uitwijken naar Riposto, even zuidelijk van Taormina: niet alleen zien we daar de Etna van dichtbij, maar deze "uitwijkhaven" maakt de oversteek naar Rocella slechts met een achttal mijl langer en als het weer ons tot een langere stop aanzet, liggen we op een leuke plaats. Terug door de Straat naar Messina naar Tropea lijkt ons niet zinvol.

 
 

With thanks to our friends of the Danish Concordia

18H30 We leggen vast in Porto dell' Etna.

Kaat heeft de haven gecontacteerd voor ons vertrek uit Reggio.

36 mijl in zes uur langs een stukje oostkust van Sicilië waar vooral het prachtige Taormina voor verwondering zorgt.

Als de Etna 's avonds uit zijn rokerige nevel treedt, hebben we vanuit onze kuip een indrukwekkend zicht op dit 3000 meter hoge vuurspuwende monster: de hele nacht kleuren de twee voor ons zichtbare lavastromen de erg bewoonde bergflank, als rode aders in de wat surrealistische nacht ...

 

 

06.07.08 Riposto. Gisteren hebben we Taormina bezocht.

Vanuit het Teatro Greco - een antiek theater gebouwd door de Griekse kolonisten op Sicilië in de 3de eeuw v.C. en omgebouwd door de Romeinen - hadden we een prachtig zicht op de Etna en op de hele kustlijn.

Onze wandeling door de hoofdstraat - de Corso Umberto - leidde ons langs de drie historische poorten, langs de piazza del Duomo en de kathedraal; aan de piazza 9 Aprile opnieuw een mooi panorama op de Golf van Taormina.

==> Vanuit Riposto - het station is op een klein kwartier lopen van de haven - twintig minuten sporen: aan het station van Taormina zorgt een lijnbus in een tiental minuten voor de verbinding met de stad.

   

 

 

       

 

 

Riposto is een niet-toeristische, wat stofferige stad - het vulkaanstof is alom aanwezig - met een oude vissershaven die nu voor het grootste deel is omgebouwd tot een heuse marina. Ook het havenfront zou de komende jaren gerenoveerd worden, maar in Italië en zeker op Sicilië is planning een ijdel begrip. Als je door Riposto wandelt en de plezierhaven even vergeet, heb je de indruk dat stedebouw en gebouwenonderhoud helemaal niet tot de gangbare woordenschat behoren.

   

Riposto is een stukje "vergeten verleden", een stukje Sicile profonde dat plots door de jachthaven met de XXIe eeuw wordt geconfronteerd.

En, Porto dell' Etna is in volle uitbreiding, naar verwachting zouden de werken - waardoor het aantal ligplaatsen bijna wordt verdubbeld - in november voltooid zijn. De haven is mooi gelegen met de fascinerende Etna op de achtergrond, biedt zeer goede faciliteiten, de ontvangst is er prima en de dienstverlening zeer goed.

Er zijn echter twee minpunten: ontelbare plastiek zakken drijven in de haven rond en zijn het zichtbare bewijs van een totaal gebrek aan enige bezorgdheid voor het milieu - ecologie is hier blijkbaar een totaal onbekend begrip! -, anderzijds zorgt het havenpersoneel zelf voor heel wat nutteloze deining en gekluts door op een totaal zinloze manier rond te racen - reglementair is de snelheid beperkt is tot 2 knopen maar niemand stoort er zich aan! Ter verontschuldiging van de ormeggiatori moeten we toegeven dat ze voor ieder aanlegmanoeuvre worden gevraagd assistentie te verlenen, - maar dit is een quasi algemene gewoonte in Italië ... in onze ogen het bewijs van een meester/dienaar mentaliteit én van een manifest gebrek aan kundigheid bij de booteigenaars!

 

 

Langs de Oost-Calabrese kust: van Sicilië tot Ciro Marina

 

     

07.07.08 Van Riposto, op Sicilië, naar Rocella Ionica, SE-Calabrië .

05H15. We varen de Porto dell'Etna uit. 73 mijl naar Rocella Ionica in de "zool" van Italië.

De Ionische zee is spiegelglad. De Etna spuwt nog steeds haar met vulkaanstof geladen rookpluim.

 

Thanks to our Danish friends from the Concordia

       

 

   

12H50 We hebben Capo Spartivento op 1M aan bakboord. De wind neemt wat toe als we onze koers naar het NE verleggen.

13H30 We varen onder grootzeil, we hebben een eerste reef gestoken en een bulletalie, de high aspect staat volledig bij en de motor draait op 2/3 van het maximaal toerental; we lopen 6 kn over de grond.

16H00 Kaat roept de haven van Rocella op om een ligplaats te vragen; De Guardia Costiera controleert het niet-privé gedeelte van de haven en men heeft ons in Riposto aangeraden onze aankomst te melden. De wind is intussen flink toegenomen tot 22kn (ap.) - achterlijke - wind.

Om 18H30 lopen we Rocella aan: de aanloop hebben we zorgvuldig voorbereid want door het verzanden van de haveningang - en het ontbreken van elke beboeiing - moeten we een wijde bocht maken om dan in een rechte lijn in het midden van de smalle geul binnen te varen.

De officier van de in smetteloos wit uniform staat te zwaaien dat we even moeten wachten. Vier boten zijn kort na elkaar binnengevaren en de toewijzing verloopt even verward. We krijgen echter een voor de havensituatie uitstekende ligplaats langszij een wankele, half verzakte catway aan de grote betonnen E-muur.

 

 

 

Onze Deense vrienden hebben het wat moeilijker: hun mooie lage Contrast 33 riskeert met de gangboord onder de betonnen muurversterking te geraken waarlangs zij liggen. Kaat onderhandelt met de Guardia Costiera zodat zij langszij onze boot mogen. Rocella Ionica is een relatief nieuw gebouwde haven - zoals steeds met veel Europese subsidies - de haven is echter helemaal niet af - wateraansluitingen zijn er nog niet of de enkele zijn al stuk of gestolen, de elektriciteitskasten zijn niet aangesloten en het betonrot is reeds aan een gestage opmars begonnen - alles werd hier waarschijnlijk niet erg zorgzaam gebouwd, om een eufemisme te gebruiken! [ update 2013: Porto-delle-Grazie ]

Rocella Ionica is echter de bijna onvermijdelijke stopplaats tussen Reggio di Calabria of Riposto en het kleine Le Castella of het grote maar niet zo leuke Crotone. Saline Joniche is niet echt toegankelijk meer en hoe dan ook te mijden uit veiligheidsoverwegingen.

Anderzijds is het met groen omgeven Rocella helemaal niet onaangenaam maar het ontbreken van voorzieningen - op een bij bezoekers beroemd pizza-restaurantje na - en de zes kilometer naar het dorp maken er een toch minder ideale stopplaats van.

Stops: Tropea - Reggio di Calabria - Sicilia, Riposto - Rocella Ionica - Le Castella. Google Maps

 

08.07.08 Van Rocella Ionica naar Le Castella. 06H00. Samen met een zestal andere boten - de vloot is nu wél internationaal! - verlaten we Rocella Ionica. Tot Punta Stilo ( 08H00) hebben we weinig wind: een zacht noorderbriesje aait een vrij rimpelloze zee.

De windvoorspelling is 15 kn uit het NW aan Punta Stilo, daarna naar Capo Colonne toe zou de wind in de namiddag uit het S 10 kn sterk zijn. Als we Punta Stilo schuin achterlijk hebben, merken we plots dat een zeilboot verder vóór ons plots een stevige helling neemt. Terwijl we twee reven steken in het grootzeil gaan we door een warmte muur: de afbuiging aan Punta Stilo, de versnelling die ermee gepaard gaat en de reeds zeer hoge ochtendtemperatuur zorgen plots voor een stevige toename, onze windmeter geeft constant 24 knopen.

De 36 mijl lange overtocht van de in de Pilot als grillig beschreven Golfo di Squillace verloopt wat de wind betreft in twee fasen: een eerste waarbij de wind na Punta Stilo toch wat afneemt - we varen kk 035°, wind (ap.) 055° 15-18kn; een tweede fase vanaf 13H00 met een stevige opwarming, wind (ap.) 070-055°, 20-27 kn.

We willen naar het als aangenaam beschreven Le Castella. Vanmorgen omstreeks 10H00 heeft Kaat er de Lega Navale opgebeld: veel mogelijkheden zijn er niet, maar na wat vriendelijk - in het italiaans! - aandringen mogen we toch komen.

Als we omstreeks 14H20 eindelijk de haveningang ontwaren tegen de vrij onduidelijke achtergrond heeft de zee zich ernstig opgebouwd en en we beseffen dat we bij het binnenvaren geen fout mogen maken: de ingang is smal en open naar het N achter nieuwe zuidelijke golfbrekermuur die open is naar het E; aan het oude natuurlijke N-havenhoofd liggen rotsen. De aanloop dient dus vanuit E te gebeuren goed in het midden van de smalle geul.

De High aspect hebben we al ingerold maar het grootzeil strijken we na het opdraaien, in de aanloop: veel tijd zal er niet zijn maar we zullen dan pal in de wind het manoeuvre uitvoeren, en naar we hopen, in enige havenbeschutting! Volgens de aanduidingen van onze Lega navale-man, moeten we eerst in de vissershaven binnen, onmiddellijk links.

"Al'pomeriggio", als het bureautje opent, zal men dan wel een oplossing zoeken.

 

   

Om 16H30 leggen we vast in de darsena turistico, langszij een local zeilboot.

[ update 2013: http://www.crotoneturismo.it/schede.asp?ID=264 ]

Le Castella is een mooi toeristisch plaatsje, het Castello waar het plaatsje haar naam van ontleent en het strand langs de baai dragen ongetwijfeld bij tot de charme. Enkele vrij nieuwe hotels en flats wijzen op de vrij recente inspanningen op toeristisch vlak.

De nabijheid van het marine natuurreservaat van Capo Rizzuto moet een troef betekenen. Enkele duikbedrijfjes en uitstapboten met panoramische bodem wijzen in die richting.

De kleine haven is leuk en er worden wat bescheiden inspanningen gedaan om de omgeving aangenamer te maken. De ontvangst vonden wij - ook hier - erg vriendelijk en hulpvaardig.

In het wat chique en erg aangename, op het water gebouwde restaurant La Scogliera eten we heel lekker.

 

 

11.07.08 Van Le Castella naar Ciro Marina.

7H30: op weg naar Ciro Marina. We willen het niet erg leuke Crotone vermijden, en, de nieuwe niet-afgewerkte haven van Ciro Marina, 2 mijl voor Punta Alice, maakt de oversteek van de Golfo di Taranto naar Santa Maria di Leuca 10 mijl korter.

 

   

36 mijl dus langs een wat eentonige Calabrese kust. Er liggen enkele Marine Natuurreservaten langs de kust: we zijn verplicht uit de A-zone te blijven die door boeien is aangeduid en die we in de Pilot terugvinden, alhoewel de boeien niet (meer?) exact op de opgegeven plaats liggen.

Ter hoogte van Crotone zijn er een tweetal boorplatforms: ook hier luidt de boodschap "netjes uit de buurt" blijven.

Er is nog steeds weinig wind als we om 14H45 Ciro Marina aanlopen.

[ update 2013: http://www.crotoneturismo.it/schede.asp?ID=245 ]

Hier zullen we het eerste incident van onze reis meemaken.

De nieuwe haven is reeds in verval en het ontbreekt er aan enige vorm van beheer of leiding: iedereen die hier een boot legt doet maar wat! Weinig plaats tussen de rommelig afgemeerde kleine "plaatselijke" (?) bootjes en de enkele vissersboten. De betonnen kade - reeds gedeeltelijk ingestort - is hoog, pontons zijn er alleen voor de kleine motorbootjes en sloepen in het verste, en ondiepe deel van de haven.

Stops: Le Castella - Ciro Marina. Google Maps

 

Er liggen slechts twee zeilboten: een 36-voet, blijkbaar van het lokaal verhuurbedrijf Velazzurro - elk spoor van bemanning of eigenaar ontbreekt - en een Italiaanse zeilboot waarvan de eigenaar en een toegelopen local de drie buitenlandse boten - de Deense Concordia, de Finse Seefest en onze boot - heel vriendelijk helpen vastleggen.

Kaat heeft gisteren bij de plaatselijke voorzitter van de Lega Navale telefonisch geïnformeerd en de raad gekregen te gaan liggen waar er plaats is, voor water kunnen we bij de Lega terecht.

De Seefest ligt naast een visser-motorsloep, de Concordia en wijzelf langszij de 36-voeter. Een zwarte break komt gierend aangereden en de uitstappende, vuurspuwende bestuurder stormt op de Finse Seefest, uitbrakend dat er voor vreemdelingen geen plaats is in de haven en de daad bij het woord voegend, rukt hij de landvasten los. Verbouwereerd weten de Finnen niet wat hen overkomt. De vuurspuwende man komt dan naar onze boten toegestormd, steeds roepend dat vreemdelingen weg moeten uit de haven! Uit zijn woedend en dreigend getier begrijpen we dat een Franse boot hier tien dagen zou hebben gelegen - zonder iets te betalen (?) - en " dat deze weg is met zijn stootwillen, dat alle vreemdelingen dieven zijn, dat er voor hen geen plaats is in de haven " - wat we stilaan hadden

   

begrepen! - en weer de daad bij het woord voegend, maakt hij ook onze boten los.

Kaat tracht intussen te doen begrijpen dat we geen Fransen zijn, niets met de diefstal te maken hebben, dat we net zijn toegekomen, en gewoon doen wat de voorzitter van de Lega Navale gezegd heeft te doen!

De man koelt er niet bij af en krijgt nu steun van de ex-vriendelijke helpers die nu ook roepende vreemdelingenhaters zijn geworden. Als hij ons protest hoort blijft hij nog even tieren, stapt in zijn auto en rijdt weg!

Maar ... we zijn in Calabrië, en als we zien hoe de helpers plots vrijanden zijn geworden, beslissen we maar in de voorhaven te gaan ankeren.

Kaat neemt prompt contact op met de Guardia Costiera via het noodnummer 1530 en wat later met de voorzitter van de plaatselijke Lega Navale.

 

Als we bijna de illusie verloren hebben dat er ook maar iemand zich voor onze zaak zal inlaten, belt de directeur van de Guardia Costiera uit Crotone Kaat op: hij vindt de zaak ongehoord, stuurt iemand van de Dienst in Ciro naar de haven en belooft de zaak verder te onderzoeken. Een half uur later verschijnt op de havenmuur de witte wagen met rode letters van de Guardia Costiera. De drie geankerde boten gade slaand vanop de wal neemt de man telefonisch contact met ons op en informeert naar onze wensen.

Om eventueel verder uitdeinende incidenten te vermijden verkiezen we voor anker te blijven en de man infomeert verder naar het voorval. Voor hij wegrijdt geeft hij ons een telefoonnummer van de 24/24H permanentie, mochten we een probleem of een vraag hebben.

20H30, we hebben net gegeten - het restaurantbezoek ging dus niet door, ook de aankopen niet! - als een bootje van de Lega Navale ons komt melden dat " de voorzitter naar ons komt" ... Enkele minuten later komt dezelfde boot langszij, met il presidente - een charmante, goed verzorgde man - : hij wil trachten het incident bij te leggen en de woede van de bestolen man te verklaren, maar ook onderstepen dat we welkom zijn, dat het beheersprobleem in de haven de zaken bemoeilijkt, dat ze eigelijk geen ligplaatsen hebben, dat als we het willen we naast een vissersboot kunnen gaan liggen, dat we kunnen gebruik maken van de douches van de Lega, en dat we zo nog naar de wal en de stad in kunnen; hij zal ook de zaak verder onderzoeken en de woedende man opzoeken. We benadrukken dat we zijn tussenkomst erg op prijs stellen en we bedanken hem en zijn medewerkers. Hij vaart terug ... en wij, wij kiezen het zekere voor het onzekere: het is reeds laat, morgen hebben we 62 mijl voor de boeg en we willen om 5 uur weg. Spijtig voor Ciro Marina. In de Pilot beschrijft Rod Heikell de inwoners als erg hulpvaardig voor vreemdelingen ...

[noot: alle contacten en gesprekken dienden in het Italiaans te gebeuren, we vragen ons af hoe dit verder moest, mochten we niet wat Italiaans kennen...]

 

 

De oversteek van de golf van Taranto naar Santa Maria di Leuca

 

12.07.08 Van Ciro Marina naar Santa Maria di Leuca.

05H10 We gaan anker op en verlaten Ciro Marina, een toch minder leuke ervaring "rijker"!

Vrij snel verdwijnt de kust achter ons: we zijn aan de overtocht van de Golfo di Taranto begonnen, 62 mijl naar Santa Maria di Leuca. Het is drukkend warm, een zwakke S-wind brengt niet veel koelte. We varen op motor, grootzeil en High Aspect. KK 065°, SOG 5,5 kn.

 

   

Om 13H52 moeten we een tankschip oproepen dat snel aan bakboord nadert. Antwoord krijgen we niet maar zodra we onze positie doorgeven verlegt het zijn koers zodat we een veilige vaart hebben; achter ons zien we de grote boeggolf verdwijnen ...

14H45 Santa Maria di Leuca ligt op 10 mijl. De Golf van Taranto is de speeltuin van duikboten: de diepte gaat hier soms tot 1970 m. Via de NAVTEX berichten weten we dat er oefeningen gehouden worden. Onze (papieren) kaart geeft de twee aangrenzende zones die voor de oefeningen gebruikt worden: de koerslijn loopt, gedurende 14 mijl, op 1 mijl mooi parallel met de SSE limiet van de zones. Van oefeningen geen spoor.

Om 16H30 leggen we vast in Santa Maria di Leuca. Het wordt de meest onrustige ligplaats van de reis: een soms stevige, en erg vervelende deining wordt - ditmaal - niet veroorzaakt door de wind maar door als gekken varende Italianen; ja, het is immers zaterdag en de vakanties komen er aan!

[ update 2013: http://www.portodileuca.it/internet/italiano/ ]

Stops: Ciro Marina - Santa Maria di Leuca. Google Maps

 

De overtocht naar Griekenland

 

13.07.08 Van Santa Maria di Leuca, Italië naar Corfu, Griekenland. Na een zeer onrustige en korte nacht - wel de tweede op rij - gaan we voor de "grote" - en zo verhoopte - oversteek. De weersvoorspellingen zijn wat onzeker: voor deze namiddag wordt al veel wind - uit het zuiden! - voorspelt voor de Italiaanse kust van de Ionische Zee; de sterke wind zou ook morgen en maandag hier aanhouden maar dan wel uit het noorden blazen!

 

   

Voor de Griekse kust wordt stevige wind ten vroegste voor maandagnacht voorspeld maar dan wel uit het noorden - de overheersende windrichting in de zomer is daar NW. Voor vandaag ziet het er dus als volgt uit: toenemende S/SE-wind voor de zone W van 19°E, voor de zone E van 19°E, in de voormiddag W 10 kn, vanaf de middag S-SE 10 kn, dan SW, in de Straat van Corfu - tussen het eiland en Albanië - zal de wind waarschijnlijk noordelijk zijn tot in de vooravond en vervolgens SE worden.

Samengevat is de keuze eenvoudig: of vandaag gaan of voor enkele dagen in de oncomfortabele haven van Leuca vastzitten.

Stops: Santa Maria di Leuca I - N. Kerkyra, Corfu, Gouvia Marina GR. Google Maps

 

 

   

We vertrekken dus om 05H30.

Om 10H00 zijn we halfweg tussen Italië en het eerste Griekse eiland - Nisos Othonoi - waar normaliter bij de oversteek wordt geankerd, want doorgaan tot de eerste haven - Gouvia - maakt de oversteek wel extra lang: tot N.Othonoi 47,5 mijl (koers 087°), tot Gouvia komt daar nog 36,5 mijl bij. We lopen gemiddeld 5,5 kn, onder grootzeil, high aspect en 2/3 bijstaande motor.

Als we om 14H00 N.Othonoi aan bakboord hebben is de beslissing door te varen al genomen: de S-wind maakt het niet geraadzaam in de baai te ankeren, en de noordelijke kust van het eiland opzoeken is geen optie. Afhankelijk van de windsituatie willen we of ankeren in Kassiopi of toch doorgaan naar Gouvia.

Het wordt de laatste mogelijkheid want sinds een uur - het is nu even voor vier - genieten we van de stroming, die, aan de W-kust van Corfu van S naar N, ons een kleine knoop "bonus" geeft terwijl de goed voelbare noordelijke wind het ankeren aan Kassiopi, Kalami of zelf Agios Stefanos niet echt gezellig maakt.

De duisternis valt als we Gouvia Marina, met onze navigatielichten aan, binnenlopen: het is 20H30 op onze boordklok, 21H30 plaatselijke tijd!

 

Een groot deel van de droom hebben we nu verwezenlijkt: Nehalinnia ligt vannacht in Griekenland!

 

Uit het dagboek van Kaat.

"Ons" Italië, het Italiaans , de Italianen ... Na twee en een halve maand gereisd te hebben langs de kust van dat erg mooie land - ja, want dat is het zeker, een mooi land, even een terugblik.

Ik ben erg blij dat we vorige winter zoveel tijd gespendeerd hebben aan het leren van Italiaans. Vanaf het begin - de eerste haven - hebben we volop gebruik kunnen maken van ons eerst gebrekkig en "stotterend" Italiaans, maar gaande weg ( al doende ...!) lukte het ons beter. De radio, gesprekken met buren in de havens, enkele heel leuke ontmoetingen (dank je Ester, Carlo en Mariza) hebben het mogelijk gemaakt om veel te oefenen en bij te leren. Eén enkele keer hebben we zelfs "ruzie" gemaakt: we konden ons in Ciro Marina, waar we weggejaagd werden, aardig verdedigen!

En dan de Italianen ... Als je ze niet kent kunnen ze ongelooflijk op de zenuwen werken ... Ze zijn erg luidruchtig, hebben iets van verwende kinderen, zijn arrogant, gaan soms met motorboten om als gevaarlijke gekken, trekken zich op ankerplaatsen niets aan van de aanwezigheid van anderen ... Maar, alle individuen met wie we gepraat hebben - in winkels, havens, op bussen - en bij alle contacten (op één uitzondering na) was iedereen erg vriendelijk en zelfs heel behulpzaam (dank je, Tina, in Ostia, voor je recepten en je kruiden!).

Het is ook erg jammer dat het gebrek aan veilige, goede havens een langer verblijf met de boot bemoeilijkt. Cala Galera, Porto turistico di Roma, Tropea en Riposto waren uitzonderingen: betaalbare, goedgerunde havens. Er was ook overal erg weinig plaats, je kon nooit echt lang blijven... het was altijd opnieuw spannend: zal er plaats zijn, voor hoeveel dagen, wat gaat het kosten...De prijzen van sommige "havens" waren ronduit schandalig: Varazze in april 40 euro , Rapallo in mei 59 euro en Ponza spande de kroon: 10 euro per meter, dus voor ons 85 euro (dat hebben we dus niet gedaan!).

Het is dus niet abnormaal om met Italie een haat-liefde verhouding te ontwikkelen!

 

In het Fotoalbum: Van Rome naar Tropea en Van Tropea naar Corfu

Wil U ons verder volgen in " Griekenland: de Ionische Zee, van Corfu naar Lefkas en Fiskárdho ", klik dan hier.

Terug naar de vorige pagina, Logboek Frankrijk (2.2): overwintering in Menton

Terug naar hoofdpagina LOGBOEK

Top
Updated 16-feb-14
   
webmaster Q-Webbels